PALABRAS CON IRA (POESÍA INDIGNADA, ZURGAI)

 


PALABRAS CON IRA

 I

Non me peches a fiestra

cuando pasen berrando os que incendian o aire

con xusta ira.

 

Quero esa voz plural

removéndome o aire domado que respiro

e sentir que latexa

na derradeira gota do meu sangue.

 

Xa non é hora de escoitar a Bach

reclinada na cama en coxíns satinados,

de esparexer perfumes pola pel,

nin de mirar a cara nun espello.

 

Está ferida a música

por un pranto de infancia

sen comida nin teito.

 

Atráenme o balbordo

desa forza da praza que suma ímpetos

e a suor compartida que é arrecendo

da semente futura.

 

E non quero o meu rostro.

Cámbioo por esa cara colectiva

que nos devolven os escaparates

ao paso do desfile.

(Versión al castellano de la autora)

No vuelvas a cerrarme la ventana

cuando pasen gritando los que incendian el aire

con justa ira…

 

Quiero esa voz plural

removiéndome el aire domado que respiro

y sentir que palpita

en la última gota de mi sangre.

 

Ya no es la hora de escuchar a Bach

reclinada en la cama sobre un cojín de raso,

ni de esparcir perfumes por la piel

ni de mirar la cara en el espejo.

 

La música está herida

por un llanto de infancia

sin comida ni techo.

 

Me atraen la algarada,

de la fuerza en la plaza que suma ímpetus

y el sudor compartido que es aroma

de simiente futura.

 

Y no quiero mi rostro.

Lo cambio por la cara colectiva

que nos devuelven los escaparates

al paso del desfile.

 

Publicado na revista ZURGAI, “Poesía indignada”, decembro 2013

 

AS MAZÁS NO NADAL

 

En tempos pasados, mais recentes, a nosa paisanía rural producía dous alimentos para consumir na cea da Noiteboa: o repolo e as mazás. O repolo desta época, mercado nas feiras para o poñer no seu debido tempo, era un elemento constitutivo de todo horto que se preciase e, con algo de ventura económica en bo ano, a noite do 24 de decembro serviríase na mesa dos pobres –que eran a gran maioría- amañado con patacas e algo de bacallau.

O segundo elemento que non faltaría nestas mesas humildes como sobremesa especial desa noite eran as mazás, para o que se procuraba ter algún pomar, maciñeira, mazanceira ou maceira –canto bonito nome para unha soa árbore!- das chamadas “de tarde” que desen froitos conservables entre as pallas, ao estilo do pesebre de Belén, nos hórreos ou nos caínzos. Estas mazás, dotadas dun sabor especial engadido polo tempo de espera e o venteo, eran tamén obxecto de agasallo, porque non as había conservadas en cámara para ese tempo, e apreciábanse en todas as mesas. Tal galano ía maiormente para as vilas a xeito de agradecemento para persoas coas que se cría estar en débeda por algún favor ou atención recibidos durante o ano ou xa de por vida. Tamén servían para o aguinaldo de afilladas e afillados en sentido real ou no figurado no caso de que avós e avoas recibisen este tratamento, costume aínda vixente en moitos lugares.

A maiores, as mazás tamén servían estes días para un rito antropolóxico de noso, que dalgún xeito evoca o xuízo de Paris ou a tentación edénica de Eva polo seu significado relacionado co moceo. “As mazás das sortes”, que tal era o seu nome, empezaba no adro da igrexa, lugar habitual de xuntarse a veciñanza á saída da misa para tomar decisión comunais. Na xuntanza, dous mozos facían cadansúa lista de solteiras e solteiros da parroquia en igual número para que finalmente puideran resultar emparellados. Poñían despois cada nome nun papeliño, dobrábanos e metíanos en senllas bolsas, e finalmente, ían sacando nomes e emparellándoos de xeito que a moza que saíse quedaba obrigada a entregarlle unhas mazás ao mozo correspondente, que debería ir buscalas á súa casa. E así se cumpría. As rapazas gozaban dun permiso especial para permitirlle o paso á cociña da casa e ser alí recibido polos seus. Cando o rapaz volvía coas mazás, podían quedar xa abertas as portas dunha relación amorosa.

Publicado en El Correo Gallego (27-12-13)

O NADAL EN CUNQUEIRO E CABANILLAS

 

Como humilde escritora, non atopo nada mellor para recuperar o NADAL GALEGO que traer aquí un caravelo de vimbio acugulado de palabras de noso que, nesta ocasión, non me son propias. Tómoas prestadas de dous grandes poetas, Cunqueiro e Cabanillas.

Álvaro Cunqueiro compuxo este texto para a tarxeta de felicitación (Nadal de 1965) coa que unha firma coruñesa agasallou á súa clientela:

 “Primeiro foi o Anxo que falou a María:

nove meses de sono ata que veu o día.

Pasou tamén a sega, que moito pan había.

Logo veu a vendima e o magosto dourado.

E o viño novo en cuncas na adega foi catadado.

E estando o outo cume de outa neve nevado,

en Belem o noveno mese lle foi contado:

nasceu dom Xesucristo, de todos é loubado”.

 

Ramón Cabanillas desenvolveu neste retablo, coa súa mestría lírica, o espírito do celtismo, que nos queda tan cerca. Eis o resultado desta imaxe dinámica da natureza e do sentir de Galicia:

A OFRENDA DAS FADAS NO PORTAL DE BELÉN  ANTE O RETABLO DE NADAL

             REINA DAS FADAS

            Somos as fadas madriñas

encanto da nosa terra,

que dende o mar astra a serra

andamos a rebulir,

tecendo con fíos de ouro

polos camiños da groria,

os altos feitos da Historia

e os ensoños do porvir.

            Entre as herbiñas dos prados,

nas ágoas limpas das fontes,

sobre os curutos dos montes

e ó longo da beiramar,

nos días de sol ardente,

nas noites craras de lúa

ou cando a tormenta brúa,

érguese o noso cantar.

            A nosa voz tén, a un tempo,

ecos de lendas antigas

e feitizo de cantigas

e fervores de oración,

porque somos para os vellos

saudosa e sagra lembranza,

para os mozos esperanza,

para os nenos ilusión.

            Nós, como os Reises de Oriente,

avistamos unha estrela

e voando detrás dela

pousamos neste Portal,

onde naceu, entre as pallas

da homildade e da probeza,

o rei do Ben e a Beleza,

o Neno-Dios celestial.

            Para redimir o mundo

sendo dos triste consolo

da Santa Virxe no colo

móstrase Noso Señor;

e pasamadas do miragro,

cheas de sagra ledicia

traiemos, coa de Galicia,

a ofrenda do noso amor.

 

            FADA DOS CAMPOS

            Eu son a Fada dos Campos

que ando por agras e leiras

vixiando as sementeiras

baixo as raiolas do sol,

e canto nos milleirales

e brinco nas arboredas,

oíndo as cantigas ledas

do merlo e do verderol.

            Ó meu paso velaíño

énchense os vales de rosas

e frorecen as mimosas

e verdexa o salgueiral:

Eu pinto de ouro as laranxas

e de vermello as cereixas

e escoito, doída, as queixas

que funga o verde pinal.

            Ó entrar no sombrizo souto

hai un rebulir nos niños

e todos os paxariños

revoan redor de min;

o paspallás faime bulra,

o pardal pídeme un chavo,

o carrizo move o rabo

e baila nun pé o pimpín.

            Oferta a Dios feito Home,

traio este feixe de frores

escollidas das mellores

que os xardíns teñen en pé;

e entre as rosas unha pomba

que diga pola brancura

como é de limpa e de pura

a nosa sinxela fe.

 

            FADA DAS ÁGOAS

            Eu son a Fada das Ágoas

que nos remansos se espella,

brillo no arco da vella

e a fonte fago cantar.

Eu boto a andar barulleiro

o rodicio do muíño

e bico as veigas de liño,

sempre a correr astra o mar.

            Eu son a ágoa dos ceos,

eu dou a paz e o contento

ó que atravesa sedento

os camiños do dolor.

Eu son frescura e limpeza,

remedio contra o feitizo,

feita santa no bautizo

por mandato de El Señor.

            Relocen como diamantes

as miñas pingas de orballo,

nas folliñas do carballo

e nos lirios do xardín;

e son toda craridade

e levo en min a saúde

e estou chea de virtude

contra todo mal ruín.

            Eu che traio, Rei-Meniño,

a limpa ágoa galega

que homilde cantando rega

os eidos do noso chan,

e adorándote che pido

que calmes nosos pesares

e que nos nosos fogares

enchas os fornos de pan.

 

            FADA DA MONTAÑA

            Eu son a Fada que vive

na largura montesía,

tendo ós meus pés a campía

e o ceo como dosel;

e coido as frores do toxo

e os carrascos recendentes

onde as abellas firentes

veñen a chuchar o mel.

            Érgome ó romper o día

e rezo ó pé dos cruceiros

e sei falar cos luceiros

no dozura do serán,

e vixío as ovelliñas

que pastan polas valgadas

sin medo a ser axexadas

dos dentes do lobicán.

            Eu poño no bo camiño

os que no oscuro da noite

sen que ninguén os escoite

non saben por onde ir,

e eu acocho entre os penedos

os que na choiva e no vento

chegan tristes, sin alento,

nun atolado fuxir.

            Santo Rei, a miña oferta

é este añiño ventureiro

ó que un lobo carniceiro

quixo no monte roubar,

e prégoche teu amparo

ós que coa alma ferida

van a escuras pola vida,

sin acougo nin fogar.

 

            FADA DO MAR

            Eu son a Fada que vive

nas encantadas ribeiras

onde as ondas pracenteiras

veñen a bicar os cons;

e nas dornas bailadoras,

mar adiante, terra ó lexos,

ouín latexar os rexos

mariñeiros corazóns.

            Eu sei dos peixes que brincan

por riba da ágoa tranquía

cando a fire, ó mediodía,

roxa ardentía de sol;

e sei do bogar na calma

das noites de vran sereas

cando xoga nas areas

o vento tépedo e mol.

            Rei dos Ceos e da Terra,

nos dourados areales

collín cunchas e corales

do mellor que neles hai;

un rosario fixen deles

e ofrecelo veño agora

ós pés de Nosa Señora

que é Nai túa e nosa Nai.

            Señor, cando o mar se erga

entre o fervor das escumas

e nas neboentas brumas

oubee o leste traidor,

Señor, acalma a tormenta

e ós que loitan mar afora

dalles unha boa hora,

trainos a porto, Señor!

 

            ÁNXEL

            ¡Señor, que baixo o teu manto,

nenos e mozos e vellos

sigamos os teus consellos,

camiño da eterna Luz!

¡Señor, que túa man divina

aparte de nós a Guerra

e asente a Paz sobre a Terra,

á sombra sagra da Cruz!

 

 ¡Manaia quen aproveite estas festas de Nadal para se achegar á arte e á ricaz cultura herdada do noso pobo!

 

VOLVE O TEMPO DE NADAL

Fotografía de Fe Álvarez González

Volve o tempo de Nadal. Cancelada –como toda terra de montaña- preparouse amodiño para recibilo ao son do paso do outono. Caeu a folla das árbores autóctonas volteando as colores no vento, choveu a cachón surtindo as fontes, aumentaron os ríos o seu caudal e encolleron os días, facendo da aparición solar unha delicia… Cancelada estes días ten a paisaxe dunha clásica tarxeta de Nadal tal como o entendemos na latitude de marcado inverno.

O sendeiro de Quintá-río Donsal, que se enmarcan xeograficamente na comarca ancaresa, almacenan toda a beleza simbólica da paz e do recollemento, da fin de cliclo biolóxico anual, da esperanza na nova primavera… O inverno trae os seus encantos arredor do río… Verdexan os mofos, cantan as augas un solo de percusión convulsa tocada en pedra, reaparecen as colores naturais do camiño húmido e sombrizo, móstrase a xeometría crebada das árbores espidas que se espellan no río, reloce a corrente  da auga coa luz que penetra nos sollíos.

Arriba, nas casas aldeanas acenden as cociñas de sempre para escorrentar o frío. Ao seu arredor congregase a familia para falar sen présas mentres se cociña a lume manso o caldo, o noso caldo que chega de tan vello co seu aroma a unto e a verdura. É a vida ancestral, que aquí non se perderon os bos costumes culinarios herdados.

As chamineas deixan saír o fume que se ergue cara o ceo como oracións sinxelas e o camiñante prosegue a súa ruta como se traspasase unha tarxeta navideña. Pero tamén pode subir e acollerse á hospitalidade daquelas xentes preparadas para recibilo. Nalgunha casa da aldea alguén roxará un forno e cocerá un pan. O ulido do pan quente esparexido no aire demostraralle ao camiñante que o tempo non existe. Que o tempo é como o río que, non parando, sempre está no lugar. Non estando quieto, sempre mostra as riquezas que permanecen ao seu arredor.

Porque Cancelada, e moi particularmente a ruta do Donsal, aínda non foi destruída por esa falsa civilización que non respecta a Terra.

Escrito para un documental da asociación “Castiñeiro e Nogueira”, Nadal de 2013.

DA NOVA PICARESCA

Se a novela picaresca naceu como crítica ás institucións degragadas da España imperial, hoxe estaríamos en condicións ideais para que xurdise un novo xénero de novela como crítica ás institucións e aos poderes da nosa democracia. O protagonista non sería de baixo rango social, descendente de pais sen honra, marxinais ou delincuentes. Pola contra, pertencería ao mundo máis alto da sociedade contemporánea, tería estudos universitarios e unha dedicación que serviría de causa e tapadeira para poder levar a cabo con impunidade as súas falcatruadas. En falando destes estatus, a súa aspiración non é mellorar de condición social, senón reforzala con diñeiro e luxo acumulado, iso si, polos mesmos procedementos de engano e estafa, e actuando á marxe dos códigos de honra propios dunha sociedade que atesourara prestixio e contemplaban con certa envexa o común dos mortais, que viron ben e ata chegaron a aplaudir esa corrupción picaresca porque “onde ouro se mide, ouro se verte” e sempre acabaría tocando algo.

Como resultado desta nova picaresca acaparadora, implantada na sociedade e non na literatura, que non se conforma con calquera cousa e que vai rozando as institucións que constitúen o poder, reaparece de novo unha pobreza que se agudiza, colléndonos de sorpresa, porque, se non conseguiramos erradicar a miseria, si parecía que levaba camiño de desaparecer nas súas manifestacións máis duras. Creárase un estado de benestar xeralizado que permitía a seguranza da atención sanitaria, da educación da prole e en boa medida da asistencial a persoas dependentes de coidados alleos, na propia casa ou en institucións específicas.

Aquí pareceu que pasaran definitivamente os tempos en que se recollían as borras do café dos establecementos hosteleiros para poder lévalo á boca e se apañaban serrín e virutas das carpinterías para cociñar ou quecer no frío colectivo do altofranquismo. Despois os pobres eran emigrantes buscando pan como tiñan feito os de noso espallados polo mundo. Pero xa outravolta se estende a pobreza entre os nativos como unha mancha de aceite por máis que se pretenda ocultar. Amalzoada sexa a nova picaresca formada por grandes e ilustres ladróns, os compinches a cambio de beneficios, os que os negan, os que os defenden e, dalgún xeito, propician o escándalo de que sigan libres.

Publicado en El Correo Gallego (20-12-13)

MÚSICOS POLA RÚA

 

Quizabes a aparición dos músicos na rúa foi a compensación da ausencia de paxaros cantores sobre os tellados e o asfalto. Asclepio, no esplendor de Atenas, poñía en Epidauro os afectados polos desequilibrios producidos pola polis en contacto co chío dos paxaros libres para sandalos. Hai unha querencia especial dos músicos da rúa polas zonas históricas das cidades, onde existen, e ora te poñen en contacto co Mozart que recordas, ora cun bolero que che fai tremecer o corazón e te volve a outra época. Por veces traen o exotismo dun instrumento do que non temos referencias e lévannos a mundos descoñecidos. E o son da gaita do país nun lugar estratéxico –en Compostela, o Arco de Palacio- fanche sentir o peso do pasado e a sañardade do que puido ser e non foi o reino de D. García.

Estes músicos, que adoitan ser case libres como os paxaros que substitúen, van ter que pasar nalgúns Concellos unha proba para poder exercer a profesión ambulante. Un tribunal de funcionarios municipais, como se tivesen que dar conta dunha sólida e renacentista formación nas súas correspondentes oposicións ao posto de traballo que, en previsión dun futuro incerto, xa contiñan esixencias musicais no temario, valorarán a idoneidade para tal exercicio á marxe da constatación curricular que incluso algúns puideran ter dun centro educativo. Seica xulgarán tamén a ideoneidade do seu repertorio habitual, tendo en conta os gustos maioritarios do público en cada poboación medíndoos por un cuestionario fiable contrastado na correspondente concellería de cultura, apartado de gustos estético-musicais, para coñecer a predilección maioritaria de letras, aires, tendencias e melodías.

Esas autoridades municipais saben ben que a cultura é básica para o pobo e que deben  tratala con mimo, sobre todo se a tolleron antes con grandes recortes presupostarios endilgados a un escandaloso cargo do IVE, feitos ambos que obrigan a perchar salas de concerto, a suprimir actuacións e a poñer en perigo a supervivencia dos músicos, incluso dos profesionais menos ruantes. Celosas do seu increbantable compromiso coa cultura, se a música se ha de consumir na rúa polo módico custo da vontade de cadaquén, están dispostas a elixir profesionais que interpreten ben un repertorio do gusto duns funcionarios que representan como ninguén a veciñanza.

Publicado en El Correo Gallego (13-12-13)

 

ENTREVISTA CONCEDIDA Á POLIFACÉTICA ARTISTA NIEVES NEIRA ROCA

 

¿Que é o máis fermoso que lle provocou un libro?

Deixarme invisa nos seus contidos e nas súas emocións ata me ver incluída nas súas páxinas. Agora son fundamentalmente lectora de poesía pero levo lido moita narrativa e bastante ensaio e todo foi pousando en min cousas bonitas. O mellor que deixa un libro é que non te podas desprender del e que o compares coas túas experiencias.

 ¿Como se mestura a literatura coa vida?

A fonte da literatura é a vida. Toda creación é unha variación do xa existente tinxida pola subxectividade de quen fabula. Vida e literatura chegan a se mesturar tanto que personaxes literarios sonnos tan reais como os personaxes históricos. Evanxelina da Severa, Ofelia, Don Quixote, Ana Karenina e Madame Bovary son parte da humanidade.

¿Cal foi o libro que máis releu?

Follas novas de Rosalía. Por pracer, por necesidade espiritual, para o traducir, para o comentar. Seino practicamente de memoria e boto man del moitas veces porque ten versos aplicables a case todas a circunstancias da vida. 

¿Que é o que fai que un momento sexa propicio para a lectura?

Unha soedade real ou conseguida que permita integrarse no contido da lectura ata percibir como propias as emocións que verqueu no texto quen o escribiu. 

¿Que libro levarías a unha illa deserta?

Éme moi difícil a elección, pois o meu libro de cabeceira son ducias de libros. Se me esperase o barco agora mesmo e estivese a piques de marchar collería Os outros feirantes, de Álvaro Cunqueiro. É o que mellor me permite reconstruír as experiencias culturais da infancia e sei que con el non estaría soa.

 ¿Cal foi o primeiro libro que espertou en vostede o pracer da lectura?

Sen dúbida ningunha, Gösta Berlings Saga da premio Nobel Selma Lagerlöf, un volume inmenso e descoidado, impreso en papel cativo, falto de ilustracións, cheo de erratas e con letra diminuta. Non tiña ningún atractivo externo pero, cando traspasei o limiar que me poñía a proba, entrei nun mundo que me deixou aleuta e me fixo lectora para sempre.

 ¿Hai lecturas especiais para épocas precisas do ano, como o verán?

Nunca pensei na lectura por estacións. Nesta xeografía que as ten tan marcadas podería existir unha ósmose co ambiente que propiciase ese criterio de elección. Se entendemos o verán como a estación que atolandra, diría que non cómpre ter para el lecturas especiais, que hai que aproveitalo para se empapar da boa literatura. 

¿Que libro aconsellaría  a alguén que atravesa unha crise?

Isto sería meterme nun asunto de psicoloxía ou psiquiatría. Tería que coñecer, cando menos, a crise e súas causas. Non me atrevo a aconsellar neste sentido.

 ¿Pode igualarse a experiencia da lectura coa experiencia da vida?

A lectura é unha das dimensións que debe alcanzar o animal humano, a que lle permite vencer o tempo e o espazo. É unha fonte de experiencias interiorizables que doutro xeito non habería maneira de vivir. En canto ao desenvolvemento pesoal, é mesmo capaz de prevenir experiencias desagradables que se poden dar como vividas. Socialmente, a lectura pode evitar que se repitan as grandes equivocacións da humanidade.

 ¿Cal foi o seu último descubrimento no mundo da literatura?

Ando lendo en profundidade a Juan Gelman, porque teño que participar nunha homenaxe que lle fai a revista de poesía Zurgai. É o máis recente, pero fago descubrimentos permanentes mesmo nas relecturas. Un libro non é o mesmo cando o les con ollos máis experimentados, coa razón máis exercitada e co corazón máis maduro.

Xullo de 2008

 

 

ENTREVISTA SOBRE “AS HEDRAS DA CLEPSIDRA” (1992)

 

AO SE CUMPRIR 21 ANOS DE  TER GAÑADO CON ESTE POEMARIO O PREMIO “EUSEBIO LORENZO BALEIRÓN”, RECUPERO ESTA ENTREVISTA CONCEDIDA DAQUELA AO ALUMNADO DO INSTITUTO DE PADRÓN.

P.-¿Como caracterizaría a obra gañadora?

 R.-Dos grandes temas nos que se move o canto lírico -no dicir de Carmen Martín Gaite: amor, tempo e olvido- NAS HEDRAS DA CLEPSIDRA trata fundamentalmente o tempo. Eu quixen recuperar os dous primeiros tramos da miña vida, a infancia e a adolescencia de maneira que o libro é un poemario de recuperación emocional. Ata chegar a el, viña expresándome por medio dunha poesía elexíaca fronte a perda das cousas e fronte ó futuro. Agora intentei unha actualización das grandes impresións do pasado para incorporalas definitivamente, nun desexo panteísta, á aspiración da eternidade.

Creo, polo tanto, que se trata dunha obra rupturista. E conseguino -non me foi nada doado- despois de atopar unha nova dimensión da voz lírica, xa non só nos temas senón tamén no ritmo. Un poeta non pode ancorarse na unidirección porque sería como escribir sempre o mesmo libro. O difícil vai ser volver a romper agora cara un traballo novo.

P.-¿Vive a poesía un bo momento da nosa Literatura?

R.-Creo que si. A poesía galega adquiriu unha expresión de gran altura, homologable coa de  calquera outra poesía. Pero isto non só é de hoxe. Gozamos de grandes autores desde a lírica medieval e temos a exemplaridade dos grandes clásicos. Quizabes por iso nos é máis doado acadar cotas máis altas que noutros xéneros que conta con menor tradición entre nós.

P.-¿Que autores e obras actuais salientaría?

R.-Admiro a moitos dos meus contemporáneos e aínda dos máis novos. Pero voume limitar a un autor e a unha obra. Creo que ambos son magníficos. Antón Avilés de Taramancos e o poemario CANTOS CAUCANOS. A expresividade e a forza do seu verso, o poder evocador das palabras, a integración das culturas, a capacidade plástica e sonora, a riqueza vivencial… Creo que é un libro extraordinario.

P.-¿Que valoración fai da obra de Eusebio Lorenzo Baleirón?

R.-Tiven a sorte de coñecer a Eusebio e isto fai que vexa a súa obra máis de cerca e con moita simpatía. Somos, ademais, poetas de parecida sensibilidade. O meu primeiro libro (ALALAS, 1972) era un canto elexíaco. Eu tiña durante a súa xénese unha idade aproximada á do Eusebio de A MORTE PRESENTIDA. Ben sei que en Eusebio o presentimento era real, pero en min non era tampouco unha mera postura estética. Estas vivencias, compartidas dalgún xeito, aproximan afectivamente o

s poetas. Hai na nosa obra moitísimas palabras comúns, moitas intuicións parellas. E mesmo certas recorrencias como o mar, o gallope dos poldros, a trasparencia…

Creo que Eusebio foi un grande poeta, un poeta que colleitou sazonadísimos frutos en moi pouco tempo.

P.-¿Hai algúns versos do escritor que vostede lembre especialmente?

R.-Gústanme moito os poemas do libro que cito. Hai un que eu sitúo por riba dos outros, o que lle adica a Flavia, cando cumpre o primeiro ano:

 

Serás sombra da árbore máis vella

como o fruto da terra,

necesario,

temperán e mol.

Serás o su lentor que espesa o suco

para que abrolle o pan que semeamos.

O mundo teimará en cousas de morte,

en pavillóns de usura abandonado

e eu andarei perdido polos libros

coma aquel poldro cego das montañas,

unha breve lembranza do poema

que se comprace en ti.

Na xenerosa luz deste mencer

que agallopan cabalos de silencio

sinto o ritmo das fontes,

o medrar das cerdeiras

e o peso tenro

dos teus ollos

no gastado metal da miña voz.

SEGURIDADE CIDADÁ

 

Agás para as persoas dotadas de espírito aventureiro ás que nada lles impón, poucas cousas son tan valoradas como a seguridade, entendendo por seguridade un conxunto de condicionantes da vida individual e colectiva que nos fai sentir a salvo, saber con certeza o terreo que pisamos e non temerlle máis que ao inevitable despois de ter aínda remedios ao alcance para prevelo e defenderse del. Sábeno moi ben as compañías aseguradoras que basean na seguridade as súas campañas publicitarias.

Esta necesidade individual por forza ha facerse colectiva por desenvolvermos a vida en relación permanente con outras persoas e institucións. A seguridade cidadá é, polo tanto, un garante da vida civilizada na que un estado democrático lle promete (en teoría) e lle limita (na práctica) á toda a súa cidadanía o cumprimento dos dereitos humanos, sen facer ningún tipo de excepción, como recoñece o artigo 14 da Constitución vixente. Xa se sabe que as Constitucións que fundamentan os estados democráticos son espléndidas na enumeración de dereitos,  que os gobernos teñen a fachenda de se pregoaren os mellores garantes, pero que a realidade non se corresponde co espírito nin coa letra das Cartas Magnas.

Non hai seguridade cidadá  nunha sociedade como está sendo a nosa co traballo negado a case seis millóns de persoas, familias desafiuzadas por non poderen pagar hipotecas que no seu día foron asumidas en razón de teren unha situación laboral que se veu abaixo, recortes en gastos sociais e asistenciais, como educación, sanidade e dependencia, que fan saír á rúa mareas de colores esixindo frear o desmantelamento dos dereitos conquistados dunha maioría mentres algúns se enriquecen.

Por iso sorprende que se estea xestando unha lei que leva ese nome e non vaia destinada a remover toda a inseguridade que se deriva de non saber se hai traballo e pan para mañá,  non poder atender debidamente aos grandes e medianos dependentes, ver a educación pública tambaleándose –sería imposible unir contra a Lei Wert a familias, profesionais, alumnados e partidos políticos se así non fose- e constatar as limitacións impostas á sanidade. Pois non. O que pretende o Goberno é que a xente teña dificultades para expresar a indignación que sente. Que o Consello de Europa teña un ollo posto no desenvolvemento desta norma, é moi de agradecer.   

Publicado en El Correo Gallego (06-12-13)