Arquivo por meses: Novembro 2019

RUSSULA CIANOXANTHA ou NETORRA

Poblicado o por
Resposta

Son os cogomelos máis escuros do cesto.

Netorra do carballo,

por ela o crego perde o rosario.

 

Os cregos e as lesmas

 das netorras fan festas.

 

As russulas teñen o himenio en forma de láminas, a cor variable, o pé sen anel e unha carne granulosa que se parte como se fose tiza de xiz.

Unha vez comprobadas estas características nun exemplar, igual que pasa cos boletos, pode probarse un anaquiño de carne crúa para comprobar a comestibilidade. Se non pica, pode ir ao prato. Non hai nungunha excepción.

Interésanos a Russula cyanoxantha, que en galego recibe os nomes de “netorra acelme”, “netorra dos cregos” e “netorra dos carballos”.

O seu sombreiro é carnoso, de cinco a quince centímetros de diámetro, primeiro globoso, despois convexo co centro case sempre afundido e levantado no borde.

A cutícula, parcialmente separable, é lisa e brillante en tempo húmido, enrugada por vénulas radiais, de cor moi variable, que pode ser gris azulado, violeta ou verde, con zonas máis escuras e outras descoloridas, de cor amarelenta. A carne é granulosa e firme de cor branca, con reflexos violáceos debaixo da cutícula e nas feridas. O seu olor é moi suave e o seu sabor,  doce, parecido ao das avelás.

Ten láminas que se unen ao pé, elásticas e de tacto graxento, de cor branco-crema.

A esporada é branca.

O seu pé pode medir de  catro a dez centímentros de altura. É branco e atenuado na base.

É un fungo micorrícico que vive en bosques de caducifolias e en piñerais de toda clase de chans. Brota desde o verán ata o outono.

Moi bo comestible, é unha das russulas máis buscadas e apreciadas. Pode cociñarse de múltiples formas, pero xeralmente úsase en guisos de carne, de peixe ou salteada.

Consérvase ben en sal.

 

Xa desprovistos da cutícula, que sae con facilidade.

O sabor da terra. Encontro cos cogomelos, 2005

AMANITA MUSCARIA: A SÚA CAPACIDADE DE EVOCACIÓN

Poblicado o por
Resposta

Pasoume o pasado setembro -2004- en terras árticas, cando o norte de Escandinavia vai ao trote cara a noite trimestral. Sairamos en excursión desde a cidade norueguesa de Tromso para ver os fiordos e catar en Brensholmen un dos temerosos cangarexos que, adubiado en salsa de eneldo, dá para o probaren ducia e media de comensais cando menos.

Ao chegarmos a Larsgen deixáronnos baixar para que mirasemos unha paisaxe que aínda mantiña os últimos Heracleum lacinatum que no verán alcanzan porte de palmeira lucindo enormes flores afiunchadas. Mentres os compañeiros admiraban as formas daquel mar e as casas cubertas de terróns que había espalladas pola beira, eu púxenme a buscar cogomelos baixo dunhas pequenas matogueiras e dei cunha Amanita muscaria. Foi como recuperar nun intre a infancia que vivira nun reino agochado no tomo da enciclopedia que chegara de Buenos Aires a unha terra, por outro lado, ben parecida aos montes que estaba a pisar, onde tamén lucían nos capudres os rechamante froitos colorados.

Desde aquela, o cogomelo rubio das manchas brancas, alucinóxeno, que nos meus soños infantís protexía os ananos, ten para min tanto poder de evocación das montañas nórdicas como as páxinas da Gösta Berling’s Saga de Selma Lagerlöf, un libro que marcou a miña adolescencia, ou as notas de Peer Gynt de Edvard Grieg, de tan gratos recordos para quen isto escribe. E instalada de novo no noso outono, cada vez que sae ao meu paso unha Amanita muscaria, sinto outravolta a emoción das sirenas dos barcos que se escorren por entre unhas montañas que precipitan ao mar ríos que xa morren na nacencia. E como se fose unha buguina, percibo nela ese son especial que non sae da música do vento domeada senón da pulsión dun contrabaixo estraño que se perdeu na brétema.

O sabor da terra. Encontro cos cogomelos, 2005

JOAN MARGARIT, PREMIO CERVANTES 2019, PENSA EN ROSALÍA (2009)

Poblicado o por
Resposta
Serigrafía dixital de Luz Darriba

SANYO DIGITAL CAMERA

(Serigrafía dixital de Luz Darriba)

 

JOAN MARGARIT

(Sanaüja –Lleida-, 1938)

 

UN ARQUITECTE PENSA A L’ALBA EN ROSALÍA

Sento cremar, gelada, l’estructura de ferro.

La miro, fosca i nua, com si fos una dona

a la que he estimat sempre.

La vida ha anat quedant-se sota el fred

dels hiverns a les obres.

He bastit edificis com vagons

amb esquelets de ferro. Grans vagons

que un dia tornaran a arrossegar

la gent cap a un final que ja imaginen.

Perquè tothom ha vist la veritat,

un reflex de llum freda en el bassal

d’aigües brutes del fons de la ignorància.

 

 

UN ARQUITECTO PENSA NA ALBA EN ROSALÍA[1]

 Sinto queimar, xeada, a estrutura de ferro.

Míroa escura e espida, igual que a unha muller

á que quixera sempre.

A vida foi quedando baixo o frío

dos invernos nas obras.

Construín edificios que son como vagóns.

con esqueletos férreos. Vagóns grandes

que un día arrastrarán unha vez máis

a xente ata un final que xa imaxinan.

Porque xa todos viron a verdade,

reflexo de luz fría nunha poza

de augas porcas do fondo da ignorancia.

                       

En Poetas con Rosalía IV

 

 

 

[1] Tradución de Helena Villar Janeiro