Arquivo por meses: Xaneiro 2021

COUTAR O ANO

Poblicado o por
2

Recordaba onte na prensa o amigo Antonio Reigosa un rito de Nadal narrado por min nun artigo do ano 2001, do que tiven coñecemento na miña infancia ancaresa a través dalgunha simulación –xa moi lonxe da seriedade daquel vello ritual cargado de significados– que ás veces facía meu pai para reproducir o que aínda sucedía nunha casa do barrio de Letrún cada final de ano aló polo primeiro cuarto do século pasado.

O señor Alexandro, un viúvo que tiña moitos fillos e fillas, organizaba tras da cea frugal do derradeiro día do ano unha cerimonia dialogada a carón das táboas que tabicaban a parede do cuarto principal da súa casa. Tan importante cerimonia debía coincidir co cambio exacto de ano, o que non resultaba nada doado. Pola dificultade de precisar a cronometría na época –a medición do tempo non só carecía da exactitude elegante do cuarzo, senón que se baseaba na presencia de luces, de sombras e de estrelas que ás veces nin se podían alusgar— todo aquel ritual tiña que durar bastante para que, en todo caso, quedase garantizada a coincidencia con ese intre no que se saúdan e despiden o anos novo e vello. Só así surtiría o seu benéfico efecto.

Colocado el dun lado do tabique e a prole do outro, o señor Alexandro constituíase en sacerdote conductor dunha ledaíña á que cumpría responder cunha seriedade da que a rapazada era bastante incapaz. Daquela, raro era que non houbese que interromper e volver atrás a execución da crenza ancestral que acabou arrasada por un vulgar engulido de doce uvas a toda présa e dirixido a distancia.

Como elemento auxiliar estaba a cota dunha ferramenta, case sempre a dun machado, para golpear nas táboas de castiñeiro antes de cada invocación. Tras cada golpe, o acto liberador da palabra máxica que comenzaba cun “Vou coutar o ano”, ó que debía responder o coro “vai coutar o ano”. Despois viña o recordo de todos os males posibles que, sen dúbida, terían acontecido con frecuencia a través dos trescentos e pico de días promovidos, daquela coma hoxe, pola mala xente. “Couto ós ladrós”. “Couta os ladrós”. “Couto ós estafadores”. “Couta ós estafadores”.

Non era doado. Nada levaba escrito, pero tampouco nada malo debía ser esquencido para que non se coase, envolto no imperdoable silencio, por esa regandixa imperceptible que se abría, e se abre, en cada cambio de futuro.

Onte deberiamos ter coutado o ano en cada casa para deixar nel a COVID19. Pero xa non queda fe nestes medios, nin taboado, nin cota de machada, nin xente que coree convencida… Hai 12 uvas porque uns poucos anos atrás superaron o cupo do consumo e había que crear un mito para as vender. Os vellos ritos non terían moito fundamento, pero os actuais non teñen ningún.