Arquivo por meses: Xullo 2022

APUNTES DO PARAÍSO NA CINSA (tomados a mediadios dos 90)

Poblicado o por
Resposta

         Acabárase o camiño que descende bruscamente e plantóusenos diante a gran mancha cromática da gama verde na que contrastaba un ton mineral tirando a negro e o amarelento vexetal dos liques que recobren as pedras do castro de Vilar do Caurel.

         Acababa setembro e o interese en coñecer a zona sur de Lugo cando a arboreda conserva inda o seu esplendor, integrounos nun congreso de arte cunha  excursión ó Caurel no seu programa.

         O que apareceu diante dos setenta participantes tiña pouco que ver co estudo libresco que se fai das moradías dos antergos da idade do ferro. Á luz da media tarde, a paisaxe estaba humanizada e mesmo podería dirixir unha mirada sobre o tempo para comprobar a implacabilidade do seu paso e recrearse  no impoñente circundo, tirando un lazo de nó sobre a curva que debuxa o río Lor, centinela de tanta grandeza.

         O arqueólogo valíase dun megáfono para nos facer chegar os comentarios técnicos que se agardaban del, pero a atmosfera era tan libre que levou as súas palabras e cadaquén procurou acadar información intuitiva sobre aqueles castrexos contemplando as pedras e deixándose levar pola emoción e a luz dunha tarde singular que convertía todo en intempo, mesmo a capela dedicada a San Roque na boca do castro á que un inmisericorde lle puxo o número 10 riba da porta.

         Volvendo a vista cara arriba, a masa de castiñeiros tapizaba a aldea que acababamos de pasar, enchendo os ocos do seu trazado cuadriculado de pizarra en planos escalonados. O lugar tiña tamén un aire de arqueoloxía. Inda que as madeiras de portas e corredores estaban diante, os habitantes estaban ausentes e as lousas, como as pizarras do castro, deixáranse bordar polo silencio.

         Pasaramos por debaixo dunha galería que cubría o camiño como cruzando o túnel dalgún rito iniciático. Un pouco máis abaixo, aparecera unha muller narradora da vida, sabia administradora do fluír dos acontecementos que quería transmitir.   É posible que non fose tan vella como aparentaba, pero as enrugas borraran a posibilidade de ler a súa idade.

         -Onde vai toda esta xente? -preguntou ó aire cando a cruzamos no camiño.

         -Imos ver o castro –respondeu o arqueólogo.

         -E vostedes de onde son, se non é moita a pregunta? Porque aquí viñeron xa de todas partes, de Lugo, da Cruña, de Bilbao…

         Non nomeou a palabra mundo, porque o mundo para ela era Vilar.

         -Non sei que lle ven a todo isto nin a que veñen aquí. Andaron aí rozando. Viñeron de Forxán, de… Non sei quen lles pagaría. O caso é que lles pagasen, ¿non lles parece? Debeu ser a Xunta de Galicia.

         Referíase á Institución con tanta distancia como podía telo feito co Senado Romano se soubese del.

         Paramos ante unha casa e ela aclarou, sen lle ter preguntado:

-Ten dono. Vaia se ten dono! Mandáronllela a quen os coidou. O vello era carpinteiro e fixo todo o que vesdes: as barandas do corredor, as escaleiras. E puxo a cociña…

E narraba:

-Unha vez fomos a Lugo, perdémonos na estrada e axiña preguntamos onde se collía cara a Céltigos para nos enveredar.

E seguía narrando mentres alguén de nós se atreveu a roubar uns pexegos dunha horta:

-Hai moitísimos anos que viñeron os mouros e os romanos. Hai ouro baixo de todas esas pedras. Quizabes xa atoparon algo cando andaron furgando nos muros esborrallados, pero terán todo moi calado, digo eu.

E inda seguía…

-Aquí non quere quedar ninguén. Somos sete veciños e o máis novo, que é fillo de meu, ten xa cincuenta anos. Está aquí porque non casou. Se tivese muller onde el iría.

Xa bastante abaixo, díxonos finalmente:

-Vide tomar algo á volta. Estarei na porta. Temos viño fresco e unhas magras de xamón que sobraron do xantar.

Cando subimos do castro, vedraños como as casas e a fábrica bélica aínda ben enmascarada quedaron sumidos para o resto do mundo na perspectiva que daba o ascenso cara ao Alto do Boi.

Eu viña pensando na sorte que tiveron os homes. Do seu traballo inda quedarían vestixios, como o castro. O labor máis importante das mulleres foi parir e criar, e quedou convertido en po, xusto por pertencer á mola da vida que se vai.

Pero hoxe, cando retomo estes apuntes, xa é todo cinsa esparexida por un vento que roza o corazón gravando a señardade daquela viaxe.

Ría de Arousa no xullo destrutor de 2022